Wojciech Blar

Wojciech Blar z Brudzewa (1445-1487) Historia nauki polskiej okresu średniowiecza to zarazem historia krakowskiej Alma Mater. Jako jedyna podówczas wyższa uczelnia w Polsce, była Akademia Krakowska, siłą rzeczy, kulturalnym i naukowym ogniskiem kraju. Tutaj otrzymał swe wykształcenie Kopernik, tutaj wykładał znakomitemu Polakowi matematykę i astronomię słynny Wojciech Blar z Brudzewa,
W przeciwieństwie do swego ucznia Wojciech Brudzewski dość wcześnie zyskał sobie sławę jako astronom i matematyk, później zaś jako teolog. Wspomagany możną protekcją władców polskich i łaską wszechwładnego kościoła, łatwiejsze też miał życie. Urodził się we wsi Brudzewo koło Sandomierza w roku 1445 i swe młodzieńcze nauki pobierał w Opocznie, potem zaś w Akademii Krakowskiej. Wykładali mu tutaj znani profesorowie: matematyki — Jan z Głogowa, fizyki — Michał z Wrocławia. Swój pierwszy stopień naukowy — bakałarza („laura prima") uzyskał Wojciech w roku 1470, stopień zaś doktora („laura secunda") w roku 1474. Kolejne awanse dają mu w końcu wykłady matematyki i filozofii, a także teologii, które ugruntowują jego sławę, ściągając do Krakowa wielu cudzoziemców pragnących ich wysłuchać. Jego wiedza, osobisty urok, prócz tego snobizm magnata pragnącego mieć na swym dworze znanego uczonego, sprawiają, że Wojciech opuszcza w 1494 roku uczelnię krakowską i udaje się do Wilna na dwór Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra. Radość możnowładcy wszakże nie trwała długo. Trudno ustalić, co zaszkodziło Wojciechowi, czy to nadmiar łaski, czy też zmiana klimatu. Dość, że po trzech latach pobytu u księcia Brudzewski umiera, mając lat 52. Z jego prac naukowych wymienić należy, zalecane w swoim czasie jako najlepsze w swym rodzaju, wydane w Mediolanie, komentarze do współczesnej mu teorii   planet „Commentaria utilissima in theoreticiś planetarum in studico generali Cracoviensi; per Albertum de Brudzewo, pro introductione juniorum corrogatum, impressum Mediolani, alte Ulderici Scinzenzelor" (1495 rok) i opis użycia i konstrukcji przyrządu stosowanego w astronomii i żegludze: „De  Constructione Astrolabii". Ponadto Wojciech z Brudzewa układał kalendarze całoroczne opatrzone podstawowymi wiadomościami i wskazówkami astronomicznymi. Za miarę trzeźwości i światłości tego umysłu może posłużyć stanowczość, z jaką przeciwstawiał się Wojciech powszechnym i modnym wówczas, jednocześnie mętnym i pozbawionym wszelkiej naukowości rozważaniom astrologicznym.